Marka Algısında Ajet Örneği
Hepimizin bildiği üzere yakın zaman önce Türk Hava Yolları alt markası olan Anadolu Jet, yerini AJet isimli yepyeni bir markaya bıraktı(!). Aslında geriye doğru bakıldığında ve bunun hali hazırda bir Anadolu Jet stratejisi olarak 10 yıl öncesinden başlayan bir planlama olduğu şirketin Genel Müdürü tarafından da yayın organlarında dile getirilmişti. Sıkı bir THY yolcusu olmakla birlikte, son 10 günde 8 defa Ajet ile uçmuş birisi olarak gözlemlediğim bazı noktaları paylaşmak istedim.
Özellikle Avrupa’da da marka olma yolunda önemli bir strateji olduğu belirtilen bu değişimin en önemli nedenlerinden “Anadolu” isminin yerelliği gösteriliyor. Haberi ilk duyduğumda nasıl farklı bir firma olacak? Logosu, hizmetleri, personeli vb. doğal olarak merak edilen durumlar… Pegasus, Sunexpress ve THY’nin kapladığı coğrafyada Anadolu Jet’in AJet olma değişimi bakalım nasıl ilerleyecek? Aslında THY-Anadolu Jet arasında da benzer ilişki vardı ancak Anadolu Jet ile uçarken uçak içinde kabin personelinin kıyafetleri dışında iki oluşumun birlikte olduğuna dair hissiyatı -çok dikkatli değilseniz- anlamıyordunuz. Tamamen farklı 2 konsept olarak hizmet veriyor, Anadolu Jet standart bir yolcu için ayrı bir marka olarak görünüyordu. Bakalım AJet aynı izlenimi verebilecek miydi?
Bütün bu beklentiler ile ilk dikkatimi çeken farklı, bana göre daha ferah-dinamik bir logo anlayışı oldu. Hoşuma gitmişti. Biletleme zamanı geldiğinde ise çok da değişim olmadığını hissetmem başladı. Web sitesi Anadolu Jet’in aynısı idi, biletleme adımları, check-in ara modülleri, havaalanındaki check-in bankolarındaki sistemler hepsi Anadolu Jet sistemlerinin aynısı olarak devam ediyordu, logo-renk ve marka isimleri değişmiş, gerisi aynı idi.
Halen alanda gördüğüm 10 uçağın 9’u hatta belki hepsi Anadolu Jet ismi ve logosuyla uçmaya devam ediyor. Pistleri, park halindeki uçakları ve bindiği uçakları gören yolcuların büyük çoğunluğu halen Anadolu Jet uçaklarını görüyor. Diğer taraftan uçağa girerken ilk dikkatimizi çeken ise 2 farklı kabin personeli kıyafeti oluyor. Deneyimlerinden yararlanmak için halen THY kabin amirleri Ajet uçaklarında görev alıyorlar. AJet personelleri ise kabin memuru olarak oldukça genç yaşta görev almışlar. Hatta bazılarının endişesi yüzlerinden çok rahat hissediliyor. THY’nin en yeni personelinde bile bunu hissetmiyorsunuz. Bu durum çok önemli değil gibi görünse de yolculuklarda problemli yolcular, kriz anları gibi durumlarda inanılmaz önemli bir nokta bence. Diğer taraftan yolcular için psikolojik güven açısından önemli bir unsur. Bu ayrımı pekiştirircesine, kabin anonsunda da “THY ve Ajet personeli kendi kurumsal kıyafetleri ile servislere devam edecektir” ifadeleri ile özellikle vurgulanıyor. Nedenini bilmiyorum ama bana garip gelen bir uygulama oldu bu durum. Ayrıca bahsetmeden geçemeyeceğim Ajet personeli için kıyafet seçimi özellikle erkek kabin memurlarında bence oldukça başarısız olmuş. Logodaki dinamikliği personel kıyafetlerinde göremedim. Uçak içi bilgilendirme sistemleri, kabin kartları vb aklınıza gelebilecek tüm eşyalarda Anadolu Jet markası, cümlelerin değişmemesi, telaffuz edilen “Ajet” ismi dışında markaya ait neredeyse hiçbir farklılığın olmaması, bütüncül bakışta zarar veriyor. İkram Anadolu Jet’in çok önceden sandviç, pandemi öncesinde poğaça-çay sonrasında ise sadece suya dönüşen ikramından, Pegasus-Sunexpress gibi ücretli ikram sürecine dönmüştü.
Kısacası 10 yıldır düşünülen bir değişim yerine sanki bazı ufak değişikliklerden sonra [CTRL+F -> Anadolu Jet -> AJet ] yapılmış, isim değişimi dışındaki tüm dizayn ve işlemlerin eskisi gibi devam ettiği bir değişim olmuş. Uçakların neredeyse halen hepsi Anadolu Jet, ekipmanlar bir kısmı Anadolu Jet, bir kısmı THY, kabin amiri THY, memur Anadolu Jet, neyseki biniş kartları, uçuş kodları AJet… En azından Anadolu Jet web sayfasına girdiğinizde artık sizi AJet web sayfasına yönlendiriyor. Bari bilet işlemlerini orada yapmıyoruz. Bu kadar her şeyin benzediği bir sistemde neyere baksanız Anadolu Jet ve/veya THY görürken mil puan kazanma sistemi AJet’te uygulanmıyor veya CIP lounge’ları kullanma hakkı da verilmiyor. (Bazı personeller yakında buna da izin verileceğini söylüyor, bekliyoruz). Bütün bu çerçevelerden bakınca bence yeni bir #marka yaratma algısı ve #markayönetimi algısı sıfırdan başlayıp, hali hazırda beyinlerimizde bulunan Anadolu Jet algısını unutturup yeni bir marka algısı oluşturması beklenirken, eskinin devamı, çok da değişen bir şey yok durumunda devam ediyor. Enteresan bir marka değişimi izliyoruz. Bu durum Ajet markası için tehlikeli mi, değil mi zaman gösterecek…
Unutulmamalıdır ki, markayı siz oluşturursunuz, onu yaşatan ve devam ettiren ise #algı dır.
